ISO/IEC 42005:2025 – Nowy standard oceny wpływu systemów AI. Co oznacza dla biznesu?

ISO/IEC 42005:2025 – Nowy standard oceny wpływu systemów AI. Co oznacza dla biznesu?

Wprowadzenie

Sztuczna inteligencja (AI) staje się kluczowym elementem transformacji cyfrowej w przedsiębiorstwach. Coraz częściej wspiera procesy decyzyjne, automatyzuje powtarzalne zadania i otwiera nowe możliwości innowacji. Jednocześnie niesie jednak ze sobą istotne ryzyka prawne, regulacyjne i reputacyjne.

W odpowiedzi na te wyzwania Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (ISO) opublikowała w 2025 roku standard ISO/IEC 42005, który wprowadza ramy dla systematycznej oceny wpływu systemów AI.

 

Czym jest ISO/IEC 42005?

ISO 42005 to standard procesowy, który pomaga organizacjom:

• identyfikować potencjalne korzyści i zagrożenia związane z AI,
• dokumentować i monitorować proces oceny,
• integrować ocenę wpływu z innymi procedurami zarządzania ryzykiem.

Nie jest to norma certyfikacyjna – oznacza to, że firmy nie muszą zdobywać certyfikatu, ale mogą wdrożyć ujednoliconą metodologię, która zwiększa przejrzystość i zgodność z regulacjami (np. unijną AI Act).

Dlaczego wdrożenie standardu jest ważne?

1. Zgodność prawna i regulacyjna – ISO 42005 ułatwia przygotowanie się na wymogi wynikające z prawa ochrony danych, praw człowieka czy nowych regulacji AI.
2. Budowanie zaufania – klienci, partnerzy i regulatorzy oczekują, że systemy AI będą bezpieczne i odpowiedzialne.
3. Redukcja ryzyka reputacyjnego – dzięki ocenie wpływu organizacja minimalizuje ryzyko kryzysów wizerunkowych.
4. Przewaga konkurencyjna – firmy stosujące międzynarodowe standardy częściej wygrywają przetargi i zyskują przewagę na rynkach regulowanych.

Jak wygląda proces zgodny z ISO 42005?

Standard zakłada kilka kluczowych kroków:

• Zdefiniowanie zakresu – określenie systemu AI, jego zastosowań i interesariuszy.
• Ocena ryzyka – identyfikacja potencjalnych skutków prawnych, etycznych, technicznych i społecznych.
• Dokumentacja – szczegółowe opisanie ustaleń, w tym danych, algorytmów i środowiska wdrożenia.
• Przeglądy okresowe – aktualizacja oceny wraz ze zmianami w systemie lub otoczeniu prawnym.
• Integracja z innymi ocenami – np. oceną wpływu na prywatność (DPIA) czy oceną środowiskową.

Wyzwania przy wdrażaniu

• Zapewnienie jakości danych i ich pełnej dokumentacji,
• Koordynacja między działami prawnymi, technicznymi i biznesowymi,
• Identyfikacja wysokiego ryzyka i właściwe eskalowanie decyzji,
• Utrzymanie aktualności ocen w dynamicznie zmieniającym się otoczeniu.

Jak przygotować się do wdrożenia ISO 42005?

• Zacznij od pilotażu – wybierz jeden system AI i przeprowadź pełną ocenę wpływu.
• Wykorzystaj szablony i checklisty – standaryzacja procesów ułatwi ich skalowanie.
• Zainwestuj w szkolenia – pracownicy muszą wiedzieć, jak prowadzić ocenę wpływu.
• Zbuduj cykl przeglądów – regularne aktualizacje zapewnią zgodność i odporność organizacji.

Podsumowanie

ISO/IEC 42005 to nie tylko narzędzie zgodności z regulacjami, ale także strategiczny krok ku odpowiedzialnemu i transparentnemu wykorzystaniu sztucznej inteligencji. Firmy, które wdrożą standard, nie tylko ograniczą ryzyka prawne i wizerunkowe, ale też zyskają przewagę w budowaniu zaufania i innowacyjności.

Dla liderów prawnych i biznesowych to moment, aby przeanalizować obecne praktyki, porównać je z nowym standardem i przygotować plan wdrożenia.

Służymy pomocą w przypadku konieczności wsparcia w tworzeniu tego typu regulacji.